20 વર્ષની છોકરી મધમાખી ઉછેર દ્વારા બિઝનેસવુમન બની, માસિક લાખોની કમાણી
06-01-2025

સાનિયા ઝેહરા કાશ્મીરની પ્રથમ અને એકમાત્ર મહિલા મધમાખી ઉછેર કરનાર બની ગઈ છે.
કાશ્મીરના શ્રીનગરના બલહામા વિસ્તારમાં રહેતી 20 વર્ષની સાનિયા ઝાહરા મધમાખી ઉછેર કરીને સમગ્ર દેશની દીકરીઓ માટે એક ઉદાહરણ રજૂ કરી રહી છે. સાનિયાએ પોતાની મહેનત અને સમર્પણથી પુરૂષ પ્રભુત્વવાળી દુનિયામાં પોતાની ઓળખ બનાવી છે. આજે તેઓ દેશભરમાં એક સફળ ઉદ્યોગસાહસિક તરીકે ઓળખાય છે.
પિતા પાસેથી મધમાખી ઉછેર શીખ્યા
સાનિયા તેના પિતા પાસેથી મધમાખી ઉછેર શીખી હતી. તેણે તેના પિતાને નાનપણથી જ આ કામ કરતા જોયા હતા. પહેલા તે મધમાખીઓથી ડરતો હતો પરંતુ પછી તેની મિત્રતા થઈ ગઈ. તેણીએ ધીમે ધીમે તેના પિતા પાસેથી મધમાખી ઉછેરની યુક્તિઓ શીખી અને નાનપણથી જ મધમાખી ઉછેર કરવાનું શરૂ કર્યું. તેના પિતા ન માત્ર તેના ગુરુ બન્યા પરંતુ સાનિયાને આ ક્ષેત્રમાં આગળ વધવા માટે પ્રોત્સાહિત પણ કરી.
સાનિયાએ 10મી પછી ફિઝિયોથેરાપીમાં ડિપ્લોમા કર્યું. પરંતુ તેમનો રસ હંમેશા મધમાખી ઉછેરમાં હતો. જો કે, તેના પરિવારના કેટલાક સભ્યો અને સંબંધીઓ તે આવું કંઈ કરે તેવું ઇચ્છતા ન હતા કારણ કે કાશ્મીર જેવા સ્થળે મધમાખી ઉછેર જેવો વ્યવસાય પસંદ કરવાનું છોકરી માટે સરળ નહોતું. પરંતુ જ્યારે તેના પિતાએ તેનો જુસ્સો જોયો ત્યારે તેણે તેને ટેકો આપ્યો.
35 મધમાખી વસાહતોથી શરૂઆત કરી
સાનિયાએ મીડિયાને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં કહ્યું, “શરૂઆતમાં મેં પિતા સાથે કામ કર્યું હતું; પછી મેં જાતે જ બહાર જવાનું નક્કી કર્યું." તેમણે 35 મધમાખી વસાહતો સાથે કામ શરૂ કર્યું. આ માટે તેમને સરકાર તરફથી 80% સબસિડી મળી. તેમણે જણાવ્યું કે તેમને 35 મધમાખી વસાહતો બનાવવા માટે 1.12 લાખ રૂપિયાની સબસિડી મળી છે.
માત્ર ચાર વર્ષમાં સાનિયા પોતાની મહેનત અને જુસ્સાથી સફળ મધમાખી ઉછેર કરનાર બની ગઈ છે. હવે તે 650 થી વધુ મધમાખી વસાહતોનું સંચાલન કરે છે. તેમજ સ્થાનિક અને વૈશ્વિક સ્તરે ઓર્ગેનિક મધનું વેચાણ કરે છે. મધમાખી ઉછેરનો વ્યવસાય અપનાવનાર તે કાશ્મીરની કદાચ પ્રથમ છોકરી છે અને હવે તે કાશ્મીરની "બી ક્વીન" તરીકે ઓળખાય છે.
લાખોમાં માસિક કમાણી
મધમાખી ઉછેરમાં સૌથી મુશ્કેલ સમય શિયાળો છે. જ્યારે તેમને કાશ્મીરની ઠંડી ખીણમાંથી રાજસ્થાનના ગરમ વિસ્તારોમાં જવાનું હોય છે. મધમાખી ઉછેરમાં સૌથી મુશ્કેલ બાબત સ્થળાંતર છે. શિયાળામાં તેમને તેમની મધમાખી વસાહતો સાથે ગરમ વિસ્તારોમાં જવું પડે છે જેથી મધમાખીઓ મધ બનાવી શકે. શિયાળામાં તે રાજસ્થાનના ગંગાનગર જાય છે. જો મધમાખીઓ હવામાનને અનુરૂપ સ્થળાંતર ન કરે તો તેઓ મધ પેદા કરી શકતા નથી.
ગંગાનગરની આબોહવા અને વનસ્પતિ મધમાખી ઉછેર માટે આદર્શ છે. સાનિયા પોતે તેના મધનું વેચાણ કરે છે. શરૂઆતમાં તેણે કેટલાક વચેટિયાઓને મધ વેચ્યું, પરંતુ જ્યારે તેને ખબર પડી કે તેઓ ઉત્પાદનમાં ભેળસેળ કરી રહ્યા છે, ત્યારે તેણે જાતે જ મધનું માર્કેટિંગ અને વેચાણ કરવાનું શરૂ કર્યું. હવે તે કાશ્મીર, ભારત અને વિદેશમાં પણ મધ વેચી રહી છે. સાનિયા મધમાખી ઉછેરમાંથી દર મહિને 1.5 લાખ રૂપિયાથી વધુની કમાણી કરે છે.
મધમાખી ઉછેરનાં તેના ધંધાના વિકાસ સાથે તે સ્થાનિક લોકો માટે રોજગારીની તકો પણ ઉભી કરી રહી છે. સાનિયાની વાર્તા અન્ય ઘણા લોકો માટે, ખાસ કરીને યુવાન છોકરીઓ માટે, તેમના સપનાને પાંખો આપવા માટે પ્રેરણારૂપ છે.