ઘઉંના ઉત્પાદનમાં ભારત નહીં, ચીન નંબર વન, અમેરિકા અને પાકિસ્તાનની સ્થિતિ જાણો

ઘઉં માત્ર ભારતમાં જ નહીં પરંતુ વિશ્વના લગભગ દરેક દેશમાં એક મહત્વપૂર્ણ અનાજ છે. દરેક દેશ અલગ અલગ ઋતુઓમાં તેની ખેતી કરે છે અને તેની વસ્તીને ખોરાક આપે છે. શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે દુનિયાનો કયો દેશ સૌથી વધુ ઘઉંનું વાવેતર કરે છે અથવા તેનું ઉત્પાદન કરે છે? જો તમને લાગે છે કે ભારત ઘઉંનો સૌથી મોટો ઉત્પાદક દેશ છે તો તમે ખોટા છો. ભારતનો 'દુશ્મન' ચીન આ બાબતમાં આગળ છે. હા, ચીન દુનિયાનો એવો દેશ છે જ્યાં ઘઉંનું ઉત્પાદન વિશ્વમાં સૌથી વધુ થાય છે. 

આ વખતે કુલ ઉત્પાદન વધ્યું  

યુએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ એગ્રીકલ્ચર (USDA) ના એક અહેવાલ મુજબ, માર્કેટિંગ વર્ષ 2024-25 માં, ઘઉંનું વૈશ્વિક ઉત્પાદન લગભગ 793 મિલિયન મેટ્રિક ટન હતું, જે ગયા વર્ષના 785 મિલિયન મેટ્રિક ટનના આંકડા કરતા 8 મિલિયન મેટ્રિક ટન વધુ છે. આ આંકડામાં ચીન સૌથી ઉપર છે. આ સમયગાળા દરમિયાન ચીનમાં લગભગ ૧૪૦.૧ મિલિયન મેટ્રિક ટન ઘઉંનું ઉત્પાદન થયું હતું. 

ચીન પછી, યુરોપિયન યુનિયન આવે છે જ્યાં ૧૨૧ મિલિયન મેટ્રિક ટનથી વધુ ઘઉંનું ઉત્પાદન થયું હતું. જો આપણે ભારતની વાત કરીએ, તો ૨૦૨૪-૨૫માં ભારતનું ઘઉંનું ઉત્પાદન ૧૧૫ મિલિયન મેટ્રિક ટનથી થોડું વધારે હોવાનો અંદાજ છે.  

ભારત પછી, રશિયા બીજા ક્રમે છે જ્યાં ૮૧.૬ મિલિયન મેટ્રિક ટન ઘઉંનું ઉત્પાદન થયું હતું જે કુલ વસ્તીના ૧૦ ટકા છે. આ પછી અમેરિકા ૫૩.૬૫ મિલિયન મેટ્રિક ટન સાથે આવે છે. ભારતનો કટ્ટર દુશ્મન અને પાડોશી દેશ પાકિસ્તાન આ યાદીમાં આઠમા ક્રમે છે જ્યાં ૨૦૨૪-૨૪માં ૩૧.૫૮ મિલિયન મેટ્રિક ટન ઘઉંનું ઉત્પાદન થયું હતું.  

આ વખતે રેકોર્ડ ખરીદીની અપેક્ષા છે 

ભારતમાં, સરકાર દ્વારા ખેડૂતો પાસેથી લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (MSP) પર ઘઉંની ખરીદી 2025-26 ની ખરીદી સીઝનમાં ઝડપથી શરૂ થઈ છે. ગયા અઠવાડિયા સુધીમાં એજન્સીઓએ 1 મિલિયન ટન (MT) થી વધુ અનાજ ખરીદ્યું છે, જ્યારે ગયા વર્ષે સમાન સમયગાળા દરમિયાન ફક્ત 0.35 MT અનાજ ખરીદાયું હતું. આનું કારણ બે અઠવાડિયા પહેલા મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન, ઉત્તર પ્રદેશ અને ગુજરાતમાં ઘઉંની વહેલી ખરીદી અને મજબૂત આગમન છે. 

ઘઉં હજુ પણ મોંઘા રહેશે 

ફિચ સોલ્યુશન્સ યુનિટ BMI એ કહ્યું છે કે અંદાજ મુજબ, આ વખતે ઘઉંના ભાવ વર્તમાન સ્તર કરતા વધારે હોઈ શકે છે અને તેનું કારણ પુરવઠાની તંગી છે. આંતરરાષ્ટ્રીય અનાજ પરિષદ (IGC) એ જણાવ્યું છે કે નિકાસકારો તરફથી કડક વલણ ચાલુ રહેવાને કારણે 2025-26 માં વૈશ્વિક ઘઉંના સ્ટોકમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. આ કારણે એશિયાના કેટલાક દેશોમાં તેનું સ્તર ઘટી શકે છે.