સંતોષ ખેદારે રણમાં કરી અજાયબીઓ, રાજસ્થાનમાં સફરજનની ખેતી કરી લાખોની કમાણી કરી

સામાન્ય રીતે જ્યારે સફરજનની ખેતીનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવે છે, ત્યારે હિમાચલ પ્રદેશ અને કાશ્મીરના નામ આવે છે. પરંતુ રાજસ્થાનના સીકર જિલ્લાના બેરી ગામની મહિલા ખેડૂત સંતોષ ખેદારે આ ધારણાને ખોટી સાબિત કરી છે. સંતોષ ખેદારે પોતાના ખેતરોમાં સફરજનની ખેતી કરીને બતાવ્યું છે કે જો યોગ્ય ટેકનોલોજી અને સખત મહેનત હોય તો રાજસ્થાનના ગરમ વાતાવરણમાં પણ સફરજન ઉગાડી શકાય છે.

તે કેવી રીતે શરૂ થયું?

સંતોષ દેવી ખેદારે આ પડકારજનક સફરની શરૂઆત વર્ષ ૨૦૧૫માં ૧.૨૫ એકર જમીનમાં ૧૦૦ સફરજનના વૃક્ષો વાવીને કરી હતી. રાજસ્થાનમાં, ઉનાળાની ઋતુમાં તાપમાન 45 ડિગ્રીથી ઉપર જાય છે, જેના કારણે સફરજન ઉગાડવું અત્યંત મુશ્કેલ માનવામાં આવે છે. પરંતુ સંતોષ દેવીએ HRMN-99 પ્રકારના સફરજનની ખેતી શરૂ કરી, જે ઊંચા તાપમાનમાં પણ ખીલી શકે છે.

ઓર્ગેનિક ખેતીથી સફળતા

સંતોષ દેવી તેમની ખેતી સંપૂર્ણપણે ઓર્ગેનિક રીતે કરે છે. તેઓ જમીનમાં કોઈપણ પ્રકારના રાસાયણિક ખાતરો કે જંતુનાશકોનો ઉપયોગ કરતા નથી. ઉપરાંત, માટી સંપૂર્ણપણે કુદરતી પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરીને તૈયાર કરવામાં આવે છે. ઓર્ગેનિક પદ્ધતિથી ખેતી કરવાથી પાકની ગુણવત્તા સુધરે છે અને બજારમાં સારા ભાવ મળે છે.

સફરજન સિવાયના ફળોની ખેતી

સંતોષ દેવી ફક્ત સફરજનની ખેતી સુધી મર્યાદિત નથી. તે દાડમ, સપોટા, લીંબુ, કિન્નો અને મોસમી ફળોની પણ ખેતી કરે છે. તેમની પાસે 220 દાડમના છોડ છે, જે દર વર્ષે 40 કિલો દાડમનું ઉત્પાદન કરે છે. તે ૨૦૦ રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે દાડમ વેચે છે, જેનાથી તેને સારી આવક થાય છે.

નર્સરી પણ લાખોની કમાણી કરે છે

સંતોષ દેવી પાસે એક નર્સરી પણ છે, જે તેમને વાર્ષિક 25 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક આપે છે. આમાં, તેઓ વિવિધ પ્રકારના છોડ વેચીને વધારાનો નફો મેળવે છે. એકંદરે, સંતોષ દેવી સફરજન, અન્ય ફળો અને નર્સરીમાંથી વાર્ષિક 40 લાખ રૂપિયા સુધીની કમાણી કરી રહી છે.

પોતાની મહેનત અને અનોખી ખેતી તકનીકોને કારણે, સંતોષ દેવીએ જિલ્લા કક્ષાથી લઈને રાષ્ટ્રીય સ્તર સુધી ઘણા પુરસ્કારો જીત્યા છે. તેમની સિદ્ધિ અન્ય ખેડૂતો માટે પ્રેરણારૂપ બની છે.