અનોખી ખેતીઃ નાના પ્લોટમાં ત્રણ પ્રકારની હળદર અને અનેક પ્રકારની શાકભાજી ઉગાડવામાં આવી

એવું કહેવાય છે કે જ્યારે કોઈ વસ્તુ પ્રાપ્ત કરવાની ઈચ્છા હોય છે, ત્યારે વ્યક્તિ પોતાની મહેનતથી સૌથી મોટું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરી શકે છે. આવા જ એક વ્યક્તિ છે સુરેન્દ્ર સિંહ જે મજૂરમાંથી ખેડૂત બન્યા છે. જોકે, તેમણે હજુ સુધી તે લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કર્યું નથી જે તેમનું સ્વપ્ન છે. પરંતુ જે રીતે તેઓ સખત મહેનત કરી રહ્યા છે, તેમને આશા છે કે ટૂંક સમયમાં તેમનું સ્વપ્ન પણ પૂર્ણ થશે. ત્યાં સુધી તેઓ આ રીતે જ મહેનત કરતા રહેશે. આવો, અમે તમને આ મજૂર ખેડૂતનો પરિચય કરાવીએ.

સુરેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું કે પહેલા તેઓ મજૂર તરીકે કામ કરતા હતા. તેઓ 2020 થી ડૉ. રાજેન્દ્રના સંપર્કમાં છે અને તેમણે જ રસોડાના બગીચાની શરૂઆત કરી હતી. આ સાથે, તેઓ કરનાલના લગભગ 100 ગામોમાં મહિલાઓને રસોડાના બગીચા વિશે જાગૃત પણ કરી રહ્યા છે. તેઓ કહે છે કે તેઓ છેલ્લા 2 વર્ષથી રસોડાના બગીચા કરી રહ્યા છે. આનાથી દર મહિને તેમના રસોડાના ખર્ચમાં બચત થઈ રહી છે. સૌથી સારી વાત એ છે કે અમે અમારા ઘર અને ગામની આસપાસ ઝેર મુક્ત શાકભાજીનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છીએ. 

ખેડૂતે કરનાલ NDRI પાસેથી તાલીમ લીધી

ખેડૂત સુરેન્દ્રએ જણાવ્યું કે તેમણે કુરુક્ષેત્ર અને કરનાલ NDRIમાંથી કુદરતી ખેતીની તાલીમ લીધી છે. તેમણે ઘરૌંડા સ્થિત વેજીટેબલ એક્સેલન્સ સેન્ટરમાંથી પણ તાલીમ લીધી છે અને રસોડાના બગીચાનું કામ શરૂ કર્યું છે. ખેડૂત સુરેન્દ્ર કહે છે કે, મારું કામ જોઈને NDRIના ડિરેક્ટર પણ 29 મે થી 12 જૂન સુધી ચાલતા વિકાસિત કૃષિ સંકલ્પ અભિયાનમાં અમારા રસોડાના બગીચાને જોવા આવ્યા હતા.

મજૂર ખેડૂત સુરેન્દ્રએ જણાવ્યું કે ભલે તેમની આવક હાલમાં ઘટી રહી છે, પરંતુ ગયા વર્ષે તેમણે તેમના 200 યાર્ડના પ્લોટમાંથી 60 યાર્ડમાં હળદરની ખેતી કરીને કમાયેલા પૈસામાંથી ઇલેક્ટ્રિક એક્ટિવા ખરીદ્યું હતું. હળદરમાંથી કમાયેલા પૈસામાંથી તેમણે આ એક્ટિવા ખરીદ્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે, મારા પ્લોટમાં હળદર, કેપ્સિકમ, દૂધી, દૂધી, શેરડી પણ વાવવામાં આવી છે અને હળદરની ત્રણ જાતો પણ વાવવામાં આવી છે. તેમણે કહ્યું કે તેમણે કેરળથી પ્રતિભા નામની જાત મંગાવી છે. આ વખતે જો આપણે તેની યોગ્ય કાળજી રાખીશું, તો આપણને વધુ નફો મળશે.

૨૦૦ યાર્ડમાં હળદરની ત્રણ જાતો

સુરેન્દ્ર કહે છે કે તેણે કાળી હળદર પણ લગાવી છે. તેણે કહ્યું કે તે પહેલા મજૂર તરીકે કામ કરતો હતો અને હજુ પણ કરે છે. પરંતુ ઘર ચલાવવામાં તેને ઘણી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડતો હતો. ઘણી વખત તેની પાસે શાકભાજી ખરીદવા માટે પણ પૈસા નહોતા. પરંતુ જ્યારથી તે કિચન ગાર્ડનિંગ કરી રહ્યો છે, ત્યારથી તેના ઘર માટે શાકભાજી પણ અહીંથી મળી રહી છે. તે પડોશીઓને શાકભાજી પણ આપે છે.

તેમણે કહ્યું, અમે અમારા શાકભાજી ઘણી જગ્યાએ આપીએ છીએ અને તેમના સારા ભાવ મેળવીએ છીએ. તેમણે કહ્યું કે અમે ઘણા વૈજ્ઞાનિકો સાથે જોડાયેલા છીએ, તેઓ અમને ફોન કરે છે અને અમે તેમના ઘરે શાકભાજી પહોંચાડીએ છીએ. સૌથી મોટો ફેરફાર એ છે કે અમે રોગોથી બચી રહ્યા છીએ. સુરેન્દ્ર હવે કોન્ટ્રાક્ટ પર જમીન લેવા માંગે છે અને મોટા પાયે કિચન ગાર્ડનિંગ કરવા માંગે છે અને પોતાનું સ્વપ્ન પણ પૂરું કરવા માંગે છે.

ઓર્ગેનિક ખેતીમાં રોકાયેલી મહિલાઓ

ડોક્ટર રાજેન્દ્ર સિંહે સુરેન્દ્રના જીવનમાં પરિવર્તન લાવ્યું અને તેમને મજૂર હોવાની સાથે ખેડૂત પણ બનાવ્યા. ડોક્ટર રાજેન્દ્રએ કહ્યું કે મજૂરોના પરિવારોને પૌષ્ટિક ખોરાક મળવો જોઈએ કારણ કે તેઓ તે પરવડી શકતા નથી. તેઓ મોંઘા ફળો પણ ખરીદી શકતા નથી. તેઓ કહે છે કે જ્યારે કોરોના આવ્યો ત્યારે તેમણે મહિલાઓને ખેતી માટે પેકેટ આપ્યા. આનાથી તે મહિલાઓનો શાકભાજીનો ખર્ચ બચી ગયો. ઉપરાંત, બાળકો અને આખા પરિવારને તેમના ખેતરોમાં કામ કરવાની તક મળી. 2022 માં લોકો કુદરતી ખેતી તરફ વળ્યા. ઘણી મહિલાઓએ આમાં ઉત્સાહ દર્શાવ્યો છે. મહિલાઓ પુરુષો કરતાં ખેતી પ્રત્યે વધુ ઉત્સાહી છે. લગભગ 100 મહિલાઓ નાની જગ્યામાં કાર્બનિક ખાતર ઉમેરીને રસોડાના બગીચામાં શાકભાજી વાવી રહી છે. સુરેન્દ્રએ પણ ખૂબ મહેનત કરી, જેના પછી હવે તે પોતાનું અને પોતાના પરિવારનું યોગ્ય રીતે સંચાલન કરી શકે છે.